Σαν σήμερα τα εγκαίνια της Τούμπας (1959)

Σαν σήμερα στις 6/9/1959, άνοιξε επίσημα τις πόρτες της, η θρυλική Τούμπα...

Πολλές δεκαετίες ένδοξης ιστορίας, θριάμβων, συγκλονιστικών στιγμών, δεκαετίες γαλούχησης και μυσταγωγίας γενεών και γενεών ΠΑΟΚτσήδων, δεκαετίες δέους και τρόμου στους αντιπάλους μόνο στο άκουσμα της λέξης ΤΟΥΜΠΑ...

Αποτελεί φόβητρο για κάθε παίκτη που πατάει το χορτάρι της χωρίς να φοράει τον τιμημένο Δικέφαλο στο στήθος και είναι κατά κοινή ομολογία το κρυφό απωθημένο του κάθε αλλόθρησκου οπαδού, έστω για μια φορά στη ζωή του να κρυφοκοιτάξει και να ζήσει την μαγεία της...

Με αφορμή την συμπλήρωση των εξήντα τριών χρόνων της Τούμπας, θα κάνουμε ένα μικρό flashback, μια ιστορική αναδρομή σε στιγμές που σημάδεψαν το γήπεδο που στεγάζεται η ομάδα μας, τον ΝΑΟ στον οποίο έχει έδρα η ανάσα μας...

Το 1956 κι ενώ αποφασίστηκε η απαλλοτρίωση του γηπέδου στο Σιντριβάνι (όπου αργότερα δημιουργήθηκε η Θεολογική Σχολή), ο ΠΑΟΚ βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση για άλλη μια φορά, να ψάχνει για νέο γήπεδο, παρά το γεγονός ότι το είχε επεκτείνει το 1930.

Ο χώρος που βρέθηκε (Άνω Τούμπα) για την ανέγερση του γηπέδου άνηκε στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας. Ο πρόεδρος της επιτροπής για την ανέγερση του γηπέδου Γιώργος Θέμελης (υφυπουργός τότε Εθνικής Άμυνας) παραχώρησε το Μάιο 30 στρέμματα. 

Με την απόφαση 41/485 της 11ης Μαίου 1957, εκδόθηκε το παραχωρητήριο, και τα 30 στρέμματα της έκτασης πέρασαν στην ιδιοκτησία του ΠΑΟΚ Το αντίτιμο ήταν 1.500.000 δραχμές που έπρεπε να εξοφληθεί σε 20 μήνες.

Το πρωτόκολλο παραλαβής έγινε στις 7 Φεβρουαρίου 1958 και το υπέγραψαν από πλευράς ΠΑΟΚ οι Σ. Γεωργιάδης και Β. Σιδηρόπουλος. Με την παραχώρηση - αγορά του οικοπέδου, αρχίζουν οικονομικά προβλήματα για τον ΠΑΟΚ και χρειάζεται η οικονομική αλλά και η εργατική βοήθεια 

Οι εργασίες δεν μπορούσαν να ξεκινήσουν, καθώς απο τα 6 εκατομμύρια που απαιτούνταν για την έναρξη των εργασιών, το επίσημο κράτος μέσω της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού διέθεσε μόλις 1 εκατομμύριο. 

Επιπλέον, ο χώρος που είχε βρεθεί δεν ήταν τελείως ελεύθερος, καθώς στην περιοχή υπήρχαν στρατιωτικά toll στα οποία διέμεναν 182 προσφυγικές οικογένειες, την μετεγκατάσταση των οποίων πλήρωσε και πάλι ο ΠΑΟΚ

Η διοίκηση του Δικεφάλου υποχρεώθηκε να ζητήσει τη συνδρομή των φιλάθλων του ΠΑΟΚ με την έκδοση του Λαχείου "Ανεγέρσεως νέου Σταδίου του ΠΑΟΚ", το οποίο κόστιζε 20 δραχμές, κυκλοφόρησε σε όλη την Ελλάδα και όπως ήταν αναμενόμενο έκανε ... sold out από τον μεγαλειώδη ΛΑΟ του ΠΑΟΚ που διψούσε να δει την λατρεμένη ομάδα- σύμβολο ξανά στεγασμένη.

Με την αμέριστη συμπαράσταση λοιπόν του ΛΑΟΥ του ΠΑΟΚ ξεκίνησαν οι εργασίες το 1958 και τελικά η αποπεράτωση του γηπέδου έγινε τον Αύγουστο του 1959.

Η αρχική χωρητικότητα του γηπέδου της Τούμπας ήταν 20 χιλιάδων θέσεων. Η θύρα των επισήμων ονομάστηκε "θύρα των ευεργετών" και ήταν η μοναδική που από τότε ήταν όπως και σήμερα (εκτός από τα πλαστικά καθίσματα), ενώ οι θύρες 3, 4, 5, 6 ήταν μισές απ` ότι σήμερα (το σημερινό διάζωμα κάτω από τις εισόδους). 

Δεν υπήρχαν οι θύρες 7, 8 και 2, περιμετρικά υπήρχε ένας μεγάλος τοίχος ο οποίος αργότερα γκρεμίστηκε ενώ το γήπεδο από την αρχή είχε χόρτο (μαζί με τη Λεωφόρο ήταν τα μόνα που διέθεταν χλοοτάπητα εκείνη την εποχή)!

Τα εγκαίνια

Η 6η Σεπτεμβρίου του 1959 δεν ήταν μια συνηθισμένη μέρα. Ο κόσμος που ανηφόριζε προς την Τούμπα εκείνο το συννεφιασμένο και μουντό Κυριακάτικο απόγευμα, πολύ πιθανόν να μην είχε συνειδητοποιήσει ότι γινόταν μάρτυρας σε μια μεγάλη στιγμή της ιστορίας του συλλόγου που λάτρευε. 

Κι όμως. Τη μέρα εκείνη γινόταν τα επίσημα εγκαίνια του γηπέδου του ΠΑΟΚ H Τούμπα ήταν γεγονός! Το γήπεδο ήταν γεμάτο από 20000 ΠΑΟΚτσήδες. Κοντά στο λαό του ΠΑΟΚ και όλη η "ελίτ" κοινωνία της Θεσσαλονίκης, αλλά και του Ελληνικού ποδοσφαίρου.

Αμέσως μετά την κοπή της κορδέλας αποκαλύφθηκε στην είσοδο της θύρας 1, μαρμάρινη πλάκα που έγραφε:

ΣΤΑΔΙΟΝ ΠΑΟΚ

ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΘΕΝ ΤΗΝ 6ΗΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1959 ΥΠΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΝΘΕΡΜΟΥ ΦΙΛΑΘΛΟΥ Κ.ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΚΑΙ ΑΝΕΓΕΡΘΕΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΠΑΔΩΝ ΠΑΟΚ. ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΩ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΝΕΓΕΡΣΕΩΣ ΑΥΤΟΥ Γ.ΘΕΜΕΛΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΟΚΝΟΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΗΣ ΕΚ ΤΩΝ: (ακολουθούσαν τα ονόματα των 22 μελών της), ΠΑΡΑΔΙΔΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑΝ ΤΗΣ ΑΘΛΟΥΜΕΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ. ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΝΑΣ ΤΡΕΜΠΕΛΑΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΓΛΙΑΝΟΣ

06.09.1959 - Αναμνηστική φωτογραφία παικτών και παραγόντων του ΠΑΟΚ και της ΑΕΚ πριν το φιλικό παιχνίδι των εγκαινίων της Τούμπας.

(Επεξεργασμένη έγχρωμη φωτογραφία)

Στις 5.30 ένα στρατιωτικό αεροπλάνο έριξε στη σέντρα του γηπέδου την μπάλα για το πρώτο εναρκτήριο λάκτισμα. 20 λεπτά αργότερα η Τούμπα ένιωσε τις πρώτες ζητωκραυγές από το πρώτο (και μοναδικό για τον αγώνα εκείνο) γκολ που πέτυχε με δυνατό σουτ ο Κιουρτζής, και έδωσε την πρώτη νίκη στον ΠΑΟΚ με 1-0 σε βάρος της ΑΕΚ. 

Για την ιστορία, η πρώτη σύνθεση του "Δικεφάλου" μέσα στην Τούμπα (στο φιλικό παιχνίδι με την ΑΕΚ) ήταν: Πρόγιος, Χασιώτης, Κεμανίδης, Πετρίδης, Χαβανίδης, Γιαννέλος, Λέανδρος, Τσίντογλου, Κουϊρουκίδης, Κιουρτζής, Νικολαϊδης.

Το πρώτο επίσημο ματς

Ο πρώτος επίσημος αγώνας στην Τούμπα έγινε στις 25 Οκτωβρίου του 1959, όταν στα πλαίσια της πρώτης αγωνιστικής του 1ου πρωταθλήματος της νεοσύστατης Α` Εθνικής κατηγορίας, ο ΠΑΟΚ υποδέχτηκε και νίκησε με 3-2 τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης . 

Το σκορ άνοιξε για τον ΠΑΟΚ ο Καραφουλίδης στο 24` πετυχαίνοντας το πρώτο "επίσημο" γκολ στην Τούμπα. Το γκολ εκείνο μάλιστα σημειώθηκε με απ`ευθείας χτύπημα φάουλ με το αριστερό, προς την εστία της θύρας 4.

Μεγαλώνει και θεριεύει

Καθ`όλη τη δεκαετία του `60, η Τούμπα ήταν ένα διαρκές εργοτάξιο. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του `60 η χωρητικότητα έφτασε τις 30 χιλιαδες, και στις 19 Μαρτίου του 1967 σε έναν αγώνα με τον Ολυμπιακό (σκορ 2-0) έσπασε για πρώτη φορά το φράγμα των 30 χιλιάδων εισιτηρίων ( 31.504).

Στις αρχές της δεκαετίας του `70 οι απαιτήσεις του ανυπέρβλητου λαού του ΠΑΟΚ αύξησαν την χωρητικότητα στις 45 000 θέσεις! Ήταν το αποκορύφωμα της ΠΑΟΚτσηδικης θέλησης, που κάτω από τεράστιες αντιξοότητες ξεκίνησε περίπου 10 χρόνια νωρίτερα την προσπάθεια για το μεγάλο όραμα.

Παράλληλα με την επέκταση των κερκίδων, δημιουργήθηκαν κι άλλοι χώροι για αξιοποίηση των εγκαταστάσεων, με σπουδαιότερη την κατασκευή γυμναστηρίου κάτω από την θύρα 3. 

Μέσα στον αγωνιστικό χώρο δημιουργήθηκε κουλουάρ στίβου και γήπεδο μπάσκετ μπροστά από την θύρα 4 . Μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της Τούμπας ήταν η τοποθέτηση προβολέων, για την δυνατότητα διεξαγωγής νυχτερινών αγώνων. 

Ήταν στις 20 Μαΐου του 1970, όταν μάλιστα για τον πρώτο νυχτερινό του αγώνα, ο ΠΑΟΚ προσκάλεσε τη Μίλαν, η οποία ήταν η κορυφαία ομάδα της Ευρώπης (κάτοχος του Κυπέλλου Πρωταθλητριών από το 1969 αλλά και του Διηπειρωτικού). Ο αγώνας, για την ιστορία, έληξε ισόπαλος 0-0.

Τα Ρεκόρ εισιτηρίων στην Τούμπα

Για το πρωτάθλημα της Α` Εθνικής: 19/12/1976: ΠΑΟΚ - ΑΕΚ 0-0 ( 45.252)

Για το Κύπελλο Ελλάδος: 9/2/1977: ΠΑΟΚ - ΑΕΚ 2-1 (44.045)

Για τα Κύπελλα Ευρώπης: 16/9/1975: ΠΑΟΚ - Μπαρτσελόνα 1-0 (45.200)

Σε Φιλικό Αγώνα: 3/9/1971: ΠΑΟΚ - Ουνιβερσιτάτε Κατόλικα (Χιλής) 4-0 (38.013)

Ρεκόρ Εισπράξεων: 16/9/1997: ΠΑΟΚ - Αρσεναλ 1-0 (136.544.000 δρχ.)

Η χωρητικότητα

Η χωρητικότητα της Τούμπας ήταν για πολλά χρόνια πάνω από 40.000. Το 1998 τοποθετήθηκαν καθίσματα σε όλες τις κερκίδες, μειώνοντας τη χωρητικότητα σε 32.000, ενώ η καθιέρωση ζωνών ασφαλείας το 2000 τη μείωσε περαιτέρω στις 28.703

Στο χορτάρι της Τούμπας

Μπαρτσελόνα, Μίλαν, Μπάγερν Μονάχου, Νάπολι, Ερυθρός Αστέρας, Άρσεναλ, Ατλέτικο Μαδρίτης, Παρί Σαιν Ζερμαίν, Δυναμό Κιέβου, Άιντραχτ Φρανκφούρτης, Μαλίν, Ραπίντ Βιέννης, Λέγκια, Βερόνα, Λυών, Σεβίλλη, Άγιαξ, Φενέρ Μπαχτσέ, ΤΣΣΚΑ Μόσχας, Σάλκε, Μπενφίκα, Τόττεναμ, Φιορεντίνα είναι μερικές από τις ομάδες που αγωνίστηκαν με τον ΠΑΟΚ μας στην Τούμπα σε επίσημους αγώνες, ενώ από τα φιλικά ματς ξεχωρίζουν αυτά με Άγιαξ, Παρτιζάν, Τορπέντο Μοσχας, Ίντερ και Νασιοναλ Μοντεβιδέο.

Μαγικές Κυριακές και νύχτες ονειρικές, χαρές και λύπες

Οι αγώνες και τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή της Τούμπας ( άρα και τη δικιά μας) πολλά.Αν μπορούσε κανείς να ξεχωρίσει κάποια απ΄αυτά και να κάνει ένα τοπ-τεν θα στεκόταν σε κάποιες ημερομηνίες – ορόσημο :

Αύγουστος 1959 : Αποπεράτωση της Τούμπας

6 Σεπτεμβρίου 1959 : Τα εγκαίνια

2 Μαϊου 1976 : ΠΑΟΚ - ΑΕΚ 1-0 (Γκουερίνο). Ο ΠΑΟΚ νικώντας στέφεται και τυπικά πρωταθλητής για πρώτη φορά στην ιστορία του και πενήντα χρόνια μετά την ίδρυσή του φτάνει εκεί που του αρμόζει να βρίσκεται παντοτινά: στην κορυφή. Η φωτό με τον Νέτο Γκουερίνο να πανηγυρίζει σκαρφαλωμένος στα κάγκελα της Θύρας 4 είναι μια από τις ιστορικότερες και συγκλονιστικότερες που έχ0υμε δει και που αποτυπώνει το πάθος και τη θέληση για εκείνον τον τίτλο.

31 Μαϊου 1981: ΠΑΟΚ - Ολυμπιακός 1-0 (Βασιλάκος).Ο Γκιούλα Λόραντ, ο προπονητής που σύνδεσε το όνομά του με τον πρώτο μας τίτλο, σωριάζεται νεκρός στον πάγκο της ομάδας μετά από ανακοπή.

16 Ιουνίου 1985: ΠΑΟΚ - ΠΑΟ 1-1, ο ΠΑΟΚ για δεύτερη φορά πρωταθλητής, η απονομή στην Τούμπα, στιγμές μοναδικές, στιγμές ΠΑΟΚ

16 Σεπτεμβρίου 1992: ΠΑΟΚ- Παρί Σεν Ζερμαίν 0-2. Διακοπή του ματς, τριετής αποκλεισμός του ΠΑΟΚ από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Νύχτα που σημάδεψε την σύγχρονη ιστορία του ΠΑΟΚ μαύρη νύχτα που δυστυχώς έσερνε τον απόηχό της για χρόνια πάνω στην λατρεμένη μας ομάδα.

9 Νοεμβρίου 2000: ΠΑΟΚ-Ουντινέζε 3-0 (παρ.) Ο ΠΑΟΚ έκανε το τέλειο ευρωπαϊκό παιχνίδι. Ήταν αποφασισμένος, ενθουσιώδης, συγκινητικός. Ήταν απλώς ΠΑΟΚ Έπαιζε την ρεβάνς του 1-0 στο Φριούλι. Η Τούμπα ήταν γεμάτη. 

Διέλυσε την πρωτοπόρο τότε του ιταλικού πρωταθλήματος Ουντινέζε με 3-0 στην παράταση, παίρνοντας την πρόκριση στον 3ο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Στην παράταση έσπασαν καρδιές με τα γκολ του Αργεντινού Πατρίσιο Καμπς. Τα ιταλικά ΜΜΕ μιλούσαν για μία εκπληκτική ομάδα της Θεσσαλονίκης που διέσυρε την ομάδα τους.

17 Μαϊου 2003 : ΠΑΟΚ- Άρης 1-0 (Γ.Χ.) Ο ΠΑΟΚ για 4η φορά στην ιστορία του και για πρώτη φορά μέσα στην Τούμπα στέφεται κυπελλούχος Ελλάδας.

10 Αυγούστου 2004 : ΠΑΟΚ- Μακάμπι Τελ Αβίβ.1-2. Η Τούμπα είχε φορέσει τα γιορτινά της, καθώς για πρώτη φορά ο ΠΑΟΚ έπαιζε – έστω - σε προκριματικό του Τσάμπιονς Λιγκ και ετοιμαζόταν να μπει στους ομίλους. Η γιορτή χάλασε και το φιάσκο Λουκά και τα όσα ακολούθησαν ήρθαν να γράψουν μια από τις πιο εφιαλτικές βραδιές στην Τούμπα.

Τούμπα και συνθήματα

Η Τούμπα αναμφισβήτητα έχει φωτογραφηθεί όσο καμμιά άλλη έδρα ομάδας στην Ελλάδα, έχει – δικαίως- χαρακτηριστεί ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ, ενώ κατά καιρούς έχει χαρακτηριστεί: φλεγόμενη (αξέχαστη ατάκα του σπήκερ Γ. Λογοθέτη όταν μετέδιδε ραδιοφωνικά τα ματς του ΠΑΟΚ την δεκαετία του ΄70), πύρινη, κάστρο απόρθητο, κόλαση και ό,τι άλλο μπορεί να κατεβάσει το μυαλό του κάθε αποσβολωμένου-εκστασιασμένου επισκέπτη της Τούμπας. Δεν θα ήταν δυνατόν λοιπόν να μην έχει γίνει σύνθημα στα χείλη μας και στίχος στα τραγούδια μας:

Τούμπα-Ιράν-Καμπότζη-Βιετνάμ, ένα από τα παλιά, θρυλικά....

Η Τούμπα πάλι θα΄ναι καζάνι, @@ και το πασαλιμάνι, ένα από τα αγαπημένα...

Η δικά μας Τούμπα

Δεν υπάρχει ΠΑΟΚτσής που η καρδιά του δεν έχει φτερουγίσει στη θέα και στο άρωμα της Τούμπας. Όλοι μας θυμόμαστε την πρώτη φορά που μπήκαμε στο ΝΑΟ και ζήσαμε αυτό που για πέντε δεκαετίες μένει αναλλοίωτο στον χρόνο: ΤΗ ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ. 

Με τα χάρτινα κωνοειδή καπελάκια οι παλαιότεροι, με τα πορτοκαλί μπουφάν αργότερα , με το μπλουζάκι του συνδέσμου ή γυμνοί από τη μέση και πάνω, με βροχές, με χιόνια πάντα εκεί ΛΑΟΣ του ΠΑΟΚ και Τούμπα σε μια σχέση ερωτική, παντοτινή....

Η Τούμπα είναι το σπίτι μας , το ονειροδρόμιό μας, οι αναμνήσεις το αντάμωμά μας με όλα τα αδέρφια μας. Η Τούμπα που αγαπήσαμε, η Τούμπα που τραγουδήσαμε, που κλάψαμε. 

Η Τούμπα που κάποια νύχτα τα εφηβικά μας χέρια την έβαψαν με σπρέι, η Τούμπα ασφυκτικά γεμάτη, η Τούμπα άδεια από ατέλειωτες τιμωρίες, η Τούμπα σε κατάληψη από τον ΛΑΟ του ΠΑΟΚ για την λευτεριά του από τους δυνάστες, η Τούμπα πληγωμένη από τους σεισμούς του ΄78...

Η Τούμπα που αγαπήσαμε, η δικιά μας Τούμπα...

Μετά την Τούμπα , τι ;

Το γήπεδο που μεγάλωσε τόσα ΠΑΟΚτσάκια στέκεται βαρύ κι επιβλητικό και κάποιες φορές κουρασμένο και ταλαιπωρημένο από το χοροπηδητό μας κι από τον αδίστακτο τον χρόνο. Φορτωμένο αναμνήσεις, λάβαρα κι ένδοξες στιγμές μοιάζει να αγκομαχά να ακολουθήσει τις απαιτήσεις του εκσυγχρονισμού και των φιλάθλων. 

Το λίφτινγκ που έγινε το 2004, όταν και επιλέχθηκε σαν ολυμπιακό προπονητήριο, του έδωσε κάποια ανάσα με τη δημιουργία του 4όροφου κτιρίου, αλλά δεν δεν ήταν ικανό να αλλάξει το όραμα των ανθρώπων που ονειρεύονται έναν ΠΑΟΚ μεγάλο, πρωταγωνιστή με μεγάλο, σύγχρονο γήπεδο.

«ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟ ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ» ακούγεται σε στιγμές που η Τούμπα γεμίζει ασφυκτικά ώρες πριν την έναρξη ενός ματς, ενώ η λαχτάρα του κόσμου να παραδώσει στις γενιές που έρχονται έναν ΠΑΟΚ ανεξάρτητο, μεγάλο με ένα σύγχρονο γήπεδο συνηγορούν στην αναγκαιότητα ενός νέου γηπέδου. Κάτι τέτοιο θα σημάνει και το τέλος μιας εποχής για την Τούμπα μας,αλλά σίγουρα και την αρχή μιας άλλης, πιο ένδοξης, πιο λαμπρής. 

Όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου και οι μπουλντόζες μπουν στην Τούμπα για να ρίξουν τα τσιμέντα θα ξεριζώσουν μόνο αυτά, γιατί αυτά που έχουμε βαθιά ριζωμένα για πάντα στην καρδιά μας θα τα κουβαλάμε μαζί μας . Στα όνειρά μας και στη σκέψη μας θα υπάρχει πάντα η θρυλική Τούμπα να μας θυμίζει από πού ερχόμαστε και πού πάμε. Γιατί πολύ απλά,

"Αν ο ΠΑΟΚ είναι η καρδιά μας, η Τούμπα είναι οι χτύποι της". 

* Φωτογραφικό αφιέρωμα στα "θυρανοίξια" της Τούμπας (1959)